THÔNG TIN SINH HỌC

Đột biến soma

Đột biến ở sinh vật có thể chia thành hai nhóm là đột biến soma và đột biến giao tử. Đột biến soma xảy ra ở mô sinh dưỡng không tham gia giảm phân tạo giao tử mang gene đột biến. Nếu đột biến soma xảy ra trong giai đoạn sớm của quá trình phát triển của cơ thể, cơ thể sẽ chứa nhiều tế bào mang gene đột biến.

Cơ thể đa bào chứa rất nhiều tế bào sinh dưỡng, do đó số lượng tế bào mang gene đột biến soma cũng rất lớn. Khi những tế bào sinh dưỡng bị đột biến mất chức năng, chúng sẽ bị thay thế bởi tế bào có chức năng bình thường. Do đó, đột biến soma thường không biểu hiện ra kiểu hình của cơ thể. Tuy nhiên, nếu đột biến gene làm thúc đẩy quá trình phân bào của tế bào sinh dưỡng hình thành 1 lượng lớn tế bào đột biến lấn át những tế bào bình thường sẽ hình thành khối u và gây ung thư ở động vật.

Đột biến giao tử thường xảy ra trong tế bào sinh giao tử tạo các giao tử mang gene đột biến qua thụ tinh tạo cơ thể mang gene đột biến (trong tất cả các tế bào). Nếu là đột biến gene trội sẽ biểu hiện ngay ra kiểu hình của cơ thể con. Nếu là đột biến gene lặn sẽ được giữ lại, phát tán trong quần thể qua giao phối và biểu hiện khi gặp trạng thái đồng hợp lặn.

Dựa vào bài đọc trên để trả lời các câu hỏi bên dưới:

Câu 1: Cho các loại tế bào sau:

1 - Tế bào da;
2 - Tế bào gan;
3 - Tế bào sinh tinh;
4 - Tế bào tủy xương;
5 - Tế bào sinh trứng.
Có bao nhiêu tế bào khi xảy ra đột biến có thể hình thành đột biến soma?

Câu 2: Cho các đột biến soma nhưng không gây chết xuất hiện tại các thời điểm trong quá trình phát triển như sau:

1) Phôi 7 ngày tuổi.                                   

2) Phôi 3 tháng tuổi.

3) Phôi 30 ngày tuổi.                                              

4) Phôi 15 ngày tuổi.                                  

5) Phôi 45 ngày tuổi.

Thứ tự giảm dần số lượng tế bào mang đột biến soma trong cơ thể phát triển từ các phôi trên là?

Câu 3: Cơ thể người A trưởng thành bị phơi nhiễm với tác nhân gây đột biến làm cho một số tế bào da mang đột biến gene mất khả năng tổng hợp sắc tố melaninin, người A có kiểu hình nào sau đây?

[Nguồn: Đề thi chính thức đánh giá năng lực của đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh năm 2023]